Rozwój dziecka w 5 roku życia.
Dziecko w wieku 5 lat charakteryzuje duża aktywność, zarówno w sferze poznawczej, fizycznej, jak i emocjonalno-społecznej. W tym wieku przedszkolak jest niesłychanie energiczny, towarzyski i chętny do współpracy. Pięć lat to wiek, kiedy dziecko z reguły jest stabilne emocjonalnie, choć wciąż nie bardzo rozumie, że inni ludzie mogą myśleć inaczej, niż ono, czasem nawet miewa napady złości. Pięciolatek jest chłonny i ciekawy świata, dlatego zadaje mnóstwo pytań, zaczyna interesować się wieloma sprawami.
Pięciolatek powinien być w miarę samodzielny – potrafić się rozebrać i ubrać, zapiąć samo guziki i rozpiąć suwak. Nie powinien mieć kłopotów z wykonywaniem prostych czynności higienicznych, powinien sprawnie posługiwać się łyżką i widelcem, używać też noża, chociaż jeszcze może mieć kłopot z przekrojeniem posiłku ze względu na pracę przegubów.
W tym wieku dziecko jest bardzo sprawne fizycznie i nieustannie pozostaje w ruchu: biega, skacze, kuca, nawet podczas rysowania czy innych statycznych zajęć wciąż się rusza. Dlatego tak ważne jest, aby dawać dziecku możliwości w działaniach związanych z ruchem. Im więcej pozytywnego ruchu i aktywności ( rower, narty, drabinki, wspinanie, skakanie, czy też taniec, pływanie, piłka, sztuki walki), tym lepsza koordynacja ruchowa, a także skupienie uwagi na działaniu.
Cechy chrakterystyczne w rozwoju społecznym i emocjonalnym pięciolatka:
· Stabilny emocjonalnie
· Przyjacielski
· Związany emocjonalnie z mamą
· Chętny do współpracy
· Posłuszny
· Samodzielnie wymyśla zabawy
· Chętnie bawi się z dziećmi
· Bywa nieśmiały
· Lubi się popisywać siłą, zręcznością
· Zaczyna się wstydzić „ nie patrzcie, kiedy się rozbieram”
· Zaczyna dbać o swój wygląd zewnętrzny- ubiór, estetyka
· Lepiej panuje nad swoim zachowaniem
· Zależy mu na uznaniu dorosłych
· Pokazuje uczucia
· Stara się zrealizować cel, który sobie postawił, np.: zbudowanie wieży z klocków
· Lubi przebywać w domu
· Zadaje pytania na temat śmierci
· Dba o swoich przyjaciół
· Czasem krytykuje lub zawstydza inne dzieci, wytykając im błędy
· Rozumie dowcipy, lubi zabawiać dorosłych
· Chce być pomocny w domu
Cechy chrakterystyczne w rozwoju fizycznym i motorycznym pięciolatka:
· Może tracić pierwsze mleczaki
· Rozróżnia prawą i lewą stronę
· Pisze parę liter
· Rysuje postać człowieka
· Używa sztućców, kroi nożem
· Jest sprawny fizycznie
· Uczy się wiązać
· Tworzy rozbudowane budowle z klocków
· Potrafi się umyć, ubrać, zjeść, skorzystać z toalety samodzielnie
· Jeździ na 4 kołowym rowerze, czasem na 2 kołowym
· Umie wycinać nożyczkami po zaznaczonej linii
· Skacze na skakance
· Próbuje wykonywać skomplikowane ćwiczenia gimnastyczne, np. stawać na głowie
· Koloruje obrazki nie wychodząc za linię
· Skacze na jednej lub drugiej nodze naprzemiennie
Cechy chrakterystyczne w rozwoju intelektualnym pięciolatka:
· Jego mowa jest płynna i w miarę poprawna
· Lubi argumentować używając słów: ponieważ; dlatego, że
· Zna dużo wyrazów
· Może czytać pojedyncze litery lub słowa
· Tworzy zdania złożone z 6-8 wyrazów
· Rozpoznaje podstawowe kolory
· Zapamiętuje adresy i numery telefonów
· Liczy do 10
· Rozumie znaczenie przeciwieństw i podobieństw
· Rozumie znaczenia następstwa czasu , np. dziś , jutro, rano, wieczorem
· Odróżnia fantazję od rzeczywistości
· Zapamiętuje opowiadane historie i chce, żeby je kontynuować
· Tworzy własne opowiadania
· Umie pogrupować przedmioty, np. wg. wielkości
· Jego zabawy są coraz bardziej rozbudowane
· Próbuje napisać cyfry od 1-5
· Próbuje napisać swoje imię
Uwaga u 5-latka jest mimowolna, nietrwała, o ograniczonym zakresie i łatwo ulega rozproszeniu. Pamięć u dzieci 5-letnich jest konkretno-obrazowa. Najłatwiej zapamiętują coś, co mogą zobaczyć i czego mogą dotknąć. Rozwija się powoli pamięć słowna i pamięć mechaniczna, czyli dosłowne zapamiętywanie tekstów.
Cechy charakterystyczne rozwoju spostrzegania słuchowego:
U 5-latka kształtują się procesy analizy i syntezy słuchowej.
Pięciolatek:
· potrafi podzielić wyraz na sylaby,
· złożyć wyraz z sylab,
· wydzielić samogłoskę i spółgłoskę w nagłosie (na początku) wyrazu. ( nie wyróżnia głosek w wygłosie (na końcu) oraz nie dokonuje jeszcze analizy i syntezy głoskowej)
Rozwój mowy
Pięciolatek posługuje się na tyle sprawnie językiem, by móc komunikować swoje potrzeby i być zrozumiałym przez otoczenie. Wie, jak się nazywa, posiada informacje o swojej rodzinie, ulubionej zabawie, o ważnym wydarzeniu. Potrafi nazwać to, co widzi na obrazku, używając prostych zdań. Ma odpowiedni zasób słów – rozumie polecenia, pojęcia dotyczące sytuacji w przedszkolu, w domu, w grupie dzieci. Oprócz pojęć jednostkowych używa w mowie podstawowych pojęć ogólnych typu: owoce, zwierzęta, budynki, zabawki, posiłki, ptaki.
W starszym wieku przedszkolnym pomimo w miarę nabytej samodzielności, dziecko należy otoczyć wszechstronną opieką i wsparciem, dać mu możliwości doświadczania i działania na wielu płaszczyznach. Należy jednak pamiętać, że otaczanie dziecka opieką to nie wyręczanie, lecz stawianie granic, motywacja do działania i akceptacja dziecka takim, jakim jest.
Dziecko akceptowane i kochane przez bliskich, będzie silne, pewne siebie ( w pozytywnym znaczeniu) oraz znające swoją wartość, dzięki czemu z łatwością i odwagą wejdzie w świat dorosły. ( J. Wiśniewska)
Informacje zebała i opracowałą mgr J.Wiśniewska
Bibliografia:
1. Ilg F.L., Ames L.B., Baker S.M., Rozwój psychiczny dziecka od 0
do 10 lat. Poradnik dla rodziców, psychologów, lekarzy, Gdańskie
Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2005.
2. Janiszewska B., Ocena dojrzałości szkolnej, Seventh Sea, Warszawa
3. E. Gruszczyk-Kolczyńska ,,Wspomaganie rozwoju umysłowego czterolatków i pięciolatków”
4. E. Gruszczyk-Kolczyńska ,,Od malucha do starszaka”
5. M. Przetacznikowa-Gierowska G. Makiełło-Jarża ,,Psychlogia rozwojowa i wychowawcza wieku dziecięcego”